Wywiad z Zuzanną Filarowicz, neurologopedą w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu

Logopeda zajmuje się diagnozą i terapią zaburzeń mowy, koryguje wady wymowy np. gdy dziecko nie wypowiada jakiejś głoski lub gdy ją deformuje. Natomiast neurologopeda zajmuje się diagnozą i terapią zaburzeń mowy i języka powstałych w wyniku uszkodzenia czy nieprawidłowości działania ośrodkowego układu nerwowego, co dotyczy to zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Ważną częścią pracy neurologopedy jest także diagnoza i terapia dysfagii, czyli zaburzeń połykania. W przypadku noworodków i niemowląt to m.in. ocena reakcji oralnych (ssania, lizania, kąsania), ocena  wędzidełek, napięcia mięśniowego w obrębie aparatu artykulacyjnego, ocena ssania. U troszkę starszych dzieci oceniamy gryzienie i żucie. 

W naszym szpitalu neurologopedę można spotkać w Oddziale Neurologicznym z Pododdziałem Leczenia Udarów, Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej, Oddziale Noworodków i Wcześniaków,  Oddziale Paliatywnym oraz w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym. Pacjenci tych oddziałów są objęci pomocą neurologopedyczną w postaci pojedynczych konsultacji, diagnozy, a także terapii w ramach działania wyżej wymienionych jednostek. Wszystko zależy od stanu i potrzeb Pacjentów. 

W Oddziale Rehabilitacji zajmuje się diagnozą zaburzeń mowy i języka, oceniam, w jakim stopniu jest zachowane rozumienie i generowanie komunikatów werbalnych, pisanie i czytanie, planuję proces terapeutyczny na najbliższy czas, a w razie konieczności modyfikuję go w miarę uzyskiwanej poprawy lub jej braku. Niestety czasami mimo najszczerszych chęci i wysiłku włożonego w proces terapeutyczny, nie uzyskujemy takich wyników, jakie byśmy chcieli. To bardzo trudne sytuacje zarówno dla zespołu terapeutycznego, jak i dla Pacjenta i jego rodziny. W Oddziale jestem także odpowiedzialna za ocenę możliwości połykania przez Pacjenta, dobór możliwej do podania konsystencji, a także technik wspierających i kompensujących aktualne trudności w przyjmowaniu pokarmów i napojów. W przypadkach ciężkich dysfagii prowadzę trening połykania tak, by można było Pacjenta karmić doustnie, rezygnując z karmienia alternatywnego m.in. przez sondę czy PEG. W Oddziale Noworodków i Wcześniaków, jako neurologopeda oceniam stan jamy ustnej, w tym wędzidełka oraz napięcie mięśniowe aparatu artykulacyjnego. Ważnym elementem mojej pracy jest także analiza prymitywnych reakcji oralnych u noworodków, takich jak ssanie, lizanie czy kąsanie, które stanowią podstawę do prawidłowego rozwoju funkcji ustno-twarzowych dziecka. Istotną częścią moich działań jest również edukacja rodziców – udzielanie im zarówno teoretycznych, jak i praktycznych wskazówek, zwłaszcza w sytuacjach, gdy pojawiają się trudności związane z rozwojem dziecka.

Praca w Oddziałach jest pracą zespołową, więc istotnym elementem mojej pracy jest współpraca między poszczególnymi członkami zespołu, wymiana spostrzeżeń i ocen możliwości Pacjenta w każdej z rehabilitowanych sfer; każdy z nas dokłada swoją cegiełkę w odbudowywaniu sprawności Pacjentów.  Każdy z członków zespołu ma swoje indywidualne cele i zadania, jednak aby terapia była skuteczna, niezbędne jest wzajemne dzielenie się informacjami o stanie pacjenta. Taka współpraca nie tylko poprawia skuteczność leczenia, ale również stanowi doskonałą okazję do rozwoju zawodowego.