Cukrzyca u dzieci

Materiały edukacji zdrowotnej dla Pacjentów i ich rodzin.

Cukrzyca ciążowa

Definicja

Cukrzyca - choroba metaboliczna o wieloczynnikowej etiologii. Charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi), która rozwija się w wyniku defektu wydzielania lub działania insuliny.

Dynamiczny wzrost zachorowań dotyczy zwłaszcza najmłodszych dzieci (poniżej 4 roku życia).

Leczenie cukrzycy u dziecka realizowane przez rodziców i stopniowo przez samego pacjenta składa się z następujących, tak samo ważnych elementów:

❖ kontrolnych pomiarów poziomu glukozy,

❖ podawania insuliny,

❖ stosowania zasad prawidłowego żywienia,

❖ odpowiednio stosowanego wysiłku fizycznego

1. Samokontrola w cukrzycy - zadania do wykonania codziennie lub kilka razy w tygodniu (rodzic, opiekun, starsze dziecko):
   • dokonaj pomiaru stężenia glukozy we krwi zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego bądź edukatora (utrzymywać glikemię: na czczo do 120 mg/dl, po posiłkach do 160mg/dl , przed posiłkami do 140mg/dl, unikać glikemii poniżej 70mg/dl. Zalecenia te powinny być indywidualnie dopasowane do sytuacji zdrowotnej i rodzinnej dziecka),
   • zapisz wynik w dzienniczku samokontroli,
   • przyjmij leki doustne,
   • insulinę wg zalecenia lekarza,
   • sprawdzaj stopy codziennie,
   • realizuj swój plan posiłków oraz aktywności fizycznej,
   • dokonaj pomiaru masy ciała 3x w tygodniu,
   • dokonaj pomiaru ciśnienia tętniczego krwi codziennie,
   • regularnie dokonuj kontroli u lekarza diabetologa co najmniej 1x na 2 miesiące lub częściej w zależności o wyrównania cukrzycy.




2. Zalecany wysiłek fizyczny:
   • dostosuj do swoich możliwości,
   • 30 min. intensywnego marszu 5x w tygodniu bądź jazda na rowerze, pływanie, chodzenie po schodach - a nie jazda windą,
   • wysiłek powinien być dobrany do wieku dziecka oraz w miarę możliwości tak intensywny, aby spowodować zmęczenie i poty.




3. Metody i techniki wstrzykiwania insuliny u dzieci

   Insulina krótkodziałająca i długodziałająca – 2x dz, lub gotowe mieszanki insulin– metoda obecnie rzadko stosowana z powodu konieczności stosowania sztywnych godzin i porcji jedzenia.

   
   

   Insulina krótkodziałająca - 3x dz lub analog szybkodziałający do każdego posiłku oraz insulina długodziałająca 1 lub 2x dz lub analog długodziałajacy 1x dz.

   
   

   Pamiętaj, aby:

   • insulinę krótkodziałającą podać w brzuch,
   • insulinę długodziałającą - nocną podać w udo,
   • używać krótkich igieł 6 mm lub 8 mm lub dostosowaną do wieku dziecka,
   • podać insulinę prostopadle w tkankę podskórną i odczekać 6-10 sekund,
   • zmieniać miejsca wkłucia np. co tydzień raz lewa strona ciała raz prawa,
   • powyżej 30 j insulinę podać na 2 wkłucia w odstępie co najmniej 1 cm,
   • igłę zmieniać każdorazowo,
   • po założeniu nowego wkładu z insuliną wypuścić powietrze poprzez nastawienie 2 - 4j i wystrzyknięcie w powietrze, aż do pojawienia się insuliny,
   • rozpoczęta insulina może przebywać w temp. pokojowej 4 - 5 tyg.,
   • zapakowaną insulinę trzymać w lodówce w temp. 2 - 8 stopni C - nie wolno zamrażać!

   
   

   

   
   

   Ciągły podskórny wlew insuliny

   Leczenie ciągłym podskórnym wlewem insuliny opiera się na zasadzie baza – bolus. Dawka podstawowa insuliny –baza – ma zapewnić prawidłowy poziom cukru we krwi w okresach między posiłkowych i w nocy. Wielkość bazy zależy od wieku dziecka, czasu trwania cukrzycy, aktywności fizycznej, istnienia czynników wywołujących insulinooporność. Insulina w bazie stanowi ok. 10-50% dawki dobowej.

   Do posiłku stosowane są bolusy. Dawka insuliny podanej w bolusie zależy od zawartości łatwo wchłanianych węglowodanów, zawartości tłuszczu i białka. Posługujemy się tzw. wskaźnikiem insulina / wymiennik węglowodanowy- właściwym dla danego pacjenta, często różnym na różne posiłki. Dawka zastosowana do posiłku wymaga uwzględnienia aktualnego poziomu cukru. Konieczne jest też wzięcie pod uwagę aktywności fizycznej przypadającej na okres po posiłku.

   Intensywne metody leczenia wymagają od pacjenta stałego aktywnego podejścia. Okresowe spadki motywacji charakterystyczne dla okresu dojrzewania znajdują odbicie w pogorszeniu wyrównania metabolicznego. W grupie małych dzieci częste infekcje są odpowiedzialne za okresowe pogorszenie wyników.




4. Powikłania w cukrzycy
   • hipoglikemia - niski poziom cukru we krwi – niedocukrzenie poniżej 60 mg%,
   • hiperglikemia - wysoki poziom cukru we krwi przekraczający 2 godziny po posiłku 140 mg%,
   • retinopatia – uszkodzenie wzroku,
   • nefropatia – uszkodzenie nerek,
   • neuropatia – uszkodzenie nerwów obwodowych,
   • zespół stopy cukrzycowej – infekcja, owrzodzenie i/lub zniszczenie głębokich tkanek stopy połączone z neuropatią i/lub uszkodzeniem tętnic stopy u osoby z cukrzycą.