Odleżyny

Materiały edukacji zdrowotnej dla Pacjentów i ich rodzin.

Odleżyny

Definicja:

Odleżyna – to uszkodzenie skóry i głębiej leżących tkanek. Powstaje wskutek długotrwałego lub powtarzającego się ucisku, który prowadzi do niedokrwienia tkanek i powstania martwicy. Jest lub może być miejscem rozwoju infekcji.

Klasyfikacja odleżyn wg skali Torrance’a:

Zalecenia pielęgniarskie:

1. Regularne przeglądy skóry: Dokładne badanie skóry pacjenta na zmianę pozycji, zwracając szczególną uwagę na obszary podatne na odleżyny, takie jak kości guziczne, pięty, łopatki i kości krzyżowej.
2. Zachowanie czystości i suchości: Zapewnienie odpowiedniej higieny skóry poprzez regularne mycie i osuszanie, unikanie długotrwałego kontaktu ze skórą zanieczyszczoną moczem, kałem lub potem.
3. Regularne przemieszczanie: Zmiana pozycji pacjenta co 2-3 godziny, aby zmniejszyć nacisk na obszary podatne na odleżyny. Można wykorzystać poduszki, materace przeciwodleżynowe oraz wszelkie lub specjalne krzesła, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia odleżyn.
4. Używanie odpowiedniego podłoża: Wybór odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego oraz wszelkich udogodnień typu : poduszki, kliny ,wałki które zmniejszą nacisk na skórę i zapobiegną odleżynom.
5. Odpowiednie odżywianie: Zapewnienie odpowiedniej diety bogatej w białko oraz preparatów zawierajacych argininy,vit A+E ,Vit .D, które wspierają proces gojenia się skóry i zapobiegają jej uszkodzeniom.
6. Regularne nawilżanie skóry: Stosowanie odpowiednich kremów lub balsamów nawilżających, aby utrzymać elastyczność skóry i zapobiec jej wysuszeniu.
7. Monitorowanie czynników ryzyka: Identyfikacja czynników ryzyka, takich jak ograniczona mobilność, nietrzymanie moczu, stan odżywienia, aby wcześniej rozpoznawać osoby zagrożone i wdrażać odpowiednie środki zapobiegawcze.
8. Edukacja pacjenta i opiekunów: Udzielanie informacji na temat znaczenia zapobiegania odleżynom, sposobów zmniejszenia ryzyka ich wystąpienia oraz znaków ostrzegawczych, które należy monitorować.

Zasady pielęgnowania skóry:

1. Skórę należy myć codziennie ciepłą wodą, stosując delikatne środki oczyszczające, które nie wysuszają skóry (szare mydło lub mydło o pH 5,5).
2. Dokładnie osuszyć skórę po każdorazowej toalecie.
3. Po umyciu wykonuje się oklepywanie uwypukloną dłonią o złączonych palcach i delikatne nacieranie miejsc narażonych na ucisk.
4. Należy eliminować czynniki prowadzące do wysychania skóry tj.: niska wilgotność powietrza i ekspozycja na zimno.
5. Umytą i osuszoną skórę należy natłuścić, co pozwoli jej utrzymać wilgotność. Do tego celu można zastosować Linomag, Alantan, maść z wit. A , balsamy przeciw odleżynowe dostępne w aptekach lub sklepach medycznych.
6. Nie należy razem stosować środków natłuszczających i pudrów, ponieważ tworzy się wówczas rodzaj skorupy, co może prowadzić do powstania odleżyny.
7. Należy unikać masażu wyniosłości kostnych.
8. Zwrócić uwagę na likwidowanie źródeł wilgoci, na które narażona jest skóra np. nietrzymanie moczu poprzez zastosowanie pielucho-majtek, pampersów zapewniających kontakt skóry z suchą powierzchnią. Gdy ubranie lub pościel jest wilgotna należy je natychmiast zmienić.
9. Bielizna pościelowa i osobista powinna być wykonana z naturalnych materiałów, pozbawiona zgrubień, szwów, guzików, nie krochmalona.

Bibliografia:

1. Chlebus M., Bulanda M., Dylewska M., Marciniak M., Niedźwiedzka A., Wojtyniak B., Paciorek M. (red.) (2016). Profilaktyka zakażeń w podstawowej opiece zdrowotnej. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.
2. Krajewska-Kułak E., Kułak W., Klimaszewska K. (red.) (2019). Pielęgniarstwo. Tom 1. Część 2. PZWL.
3. Woźniak-Holecka J. (red.) (2019). Podstawy pielęgniarstwa i opieki. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
4. Mojarana.pl